Hoe zou de economie er uit kunnen zien, wanneer inheemse perspectieven dominant zijn?
Inheemse mensen leven klimaatneutraal, sterker nog: de 5% inheemse mensen op aarde zijn verantwoordelijk voor het behoud van 80% van de biodiversiteit op aarde. Valt er dan niet veel te leren voor samenlevingen die nog (lang) niet klimaatneutraal leven?
Indigenomics
Carol Anne Hilton, afkomstig van Nuu-chah-nulth van Hesquiaht Nation in Canada, introduceerde in 2012 "indigenomics": economie vanuit een inheems perspectief. Het is een reactie op de Canadese media die vaak het perspectief naar voren schuift dat inheemse mensen een 'last' zouden zijn voor het huidige economische systeem. Met indigenomics wordt er voor gepleit dat inheemse mensen juist een plek moeten krijgen aan de economische tafel. Indigenomics introduceert een economie die gebaseerd is op inheemse wijsheid.
De huidige economie met de filosofie van oneindige groei, is onhoudbaar op een aarde met een beperkte hulpbronnenvoorraad. Tijd dus om naar een economisch perspectief te luisteren die wèl houdbaar is voor deze aarde.
Carol Anne Hilton met haar boek "Indigenomics: taking a seat at the economic table", bron: https://www.windspeaker.com/
Beginselen van een inheemse economie
Er bestaat natuurlijk een grote diversiteit aan inheemse mensen, toch zijn de basisbeginselen van deze samenlevingen vaak hetzelfde. Carol noemt in haar boek een heel aantal beginselen, ik ben zo vrij geweest om een paar samen te voegen en het in mijn eigen woorden te omschrijven. Een paar van de beginselen van een inheemse economie, ofwel indigenomics, zijn:
De Rijkdom zit in de Relaties
De 'onzichtbare hand' is niet geld of kapitaal, maar de onderlinge verbondenheid van alle levende wezens (interconnectivity). Alles staat met elkaar in verbinding en je kunt niets los van elkaar zien. Alle levende wezens verdienen daarom evenveel respect en ruimte om te leven. Daarbij gaat elk levende wezen een relatie aan met elk ander levende wezen en het is van belang om deze relaties te onderhouden en behouden. Je kunt een mens niet los zetten van de aarde en wanneer een dier- of plantensoort uitsterft, heeft dat invloed op veel andere levende wezens. Wanneer we biodiversiteit echter stimuleren, ontstaat er een rijkdom voor iedereen. Inheemse mensen bewijzen daarbij dat door de juiste inmenging van menselijk handelen in de natuur, de mens een sterke impuls kan geven aan de biodiversiteit.
Geef iets terug (reciprociteit)
Neem alleen wat je nodig hebt en geef voor alles wat je neemt ook iets terug. Ofwel: 'Voor elke boom die je velt, moet je toestemming vragen en minstens één nieuwe boom planten.' (De Kichwa uit Ecuador). Elk levende wezen steekt energie in het 'maken' van iets eetbaars of bruikbaars: niets komt vanzelf. Wees je bewust van waar iets vandaan komt en wat er voor nodig is om het te maken. Deel dat wat je ontvangt weer met een ander. De koeien van de nomadische herders rond het Tsjaadmeer, bemesten het pad waar ze langs lopen. Het gebied dat de nomaden achter laten is zo weer vruchtbaar voor de volgende groep mensen. Op elke plek waar de nomaden land verbouwen, vertrekken ze weer na drie of vier dagen. Op die manier heeft het land de tijd om weer te herstellen voor de volgende bezoekers.
Denk 'multi-generational'
Denk voor elke beslissing of keuze die je maakt na over welke invloed dit heeft op de volgende generatie. Neem daarbij ook de wijsheid uit het verleden mee; wis het verleden niet uit, maar neem het mee in de beslissing van nu. Of zoals activiste Hindou Oumarou Ibrahim uit Sahel mooi verwoord: “Voordat je een belangrijk besluit neemt, moet je bedenken wat de afgelopen zeven generaties in deze situatie zouden hebben gedaan en wat het gevolg van een besluit voor de komende zeven generaties zal zijn.” Mac Mccartney noemt dit ook wel: het aansteken van "The children's fire".
Het belang van story-telling
Inheemse mensen vertellen hun oorsprongsverhaal door aan nieuwe generaties. Dit scheppingsverhaal laat de normen en waarden zien; de beginselen van waaruit ze leven. Vaak gaat dit over de verbondenheid van alle levende wezens met Moeder Aarde. Voor Europeanen is het net zo cruciaal om te kijken waar we vandaan komen en te accepteren dat er ook grove fouten in het verleden zijn gemaakt. Dat ons scheppingsverhaal de mens misschien te centraal heeft gezet. We mogen beseffen dat we anders moeten om deze aarde te behouden; dat we andere verhalen een podium moeten bieden. Activiste en schrijfster Rebecca Solnit schreef: ‘Iedere crisis is deels een story-telling crisis.’ We hebben niet alleen nieuwe technologieën en oplossingen nodig, maar we hebben vooral een nieuwe visie nodig op hoe we als mensen met deze aarde omgaan.
Accepteren dat sommige dingen buiten je om liggen.
Indigenomics roept op tot een nederige houding waarin we accepteren dat we niet alles begrijpen of kunnen begrijpen. Dat er veel ruimte is om te leren, zolang we blijven luisteren. Sommige dingen liggen buiten je om. Voor inheemse mensen gaat het over andere spirituele dimensies, maar ook dimensies zoals het heelal of de zee. We hebben geen fysieke ervaring in die dimensies of weten nog niet alles van het leven daar. Juist daarom moeten we er veel ontzag voor hebben.
Opnieuw aanleren
Eigenlijk zijn deze beginselen niet onderdeel van een nieuw wereldbeeld, maar een wereldbeeld waar we als Europeanen lang geleden van af zijn gedwaald. We moeten opnieuw aanleren waar het leven eigenlijk om draait, hoe we ons daarop aanpassen en wie we daarvoor aan het woord laten. In mijn ogen zijn met name inheemse mensen de experts voor de toekomst:
“Al te lang zijn inheemse volkeren gezien als vertegenwoordigers van de geschiedenis van onze aarde, maar we vertegenwoordigen eigenlijk de toekomst.”
(Hindou Oumarou Ibrahim)
Sta even stil bij jouw manier van werken; komen een paar van deze beginselen er al in terug? Of staan ze er pal tegenover? In hoeverre is het voor je mogelijk om deze beginselen in je alledaagse werk en projecten mee te nemen?
Comentarios